Page 66 - Ponad słowami kl.1

120 Krytyczne czytanie tekstu

są zrozumiałe. Dodatkowo, wprowadzając do tekstu nieczytelne dla współczesnego czytel-
nika znaki kultury, wcale nie osiągnęli wyższego poziomu wierności oryginałowi.
Piotr Wilczek, Dyskurs – przekład – interpretacja. Literatura staropolska i jej trwanie
we współczesnej kulturze, Katowice 2001

1 Miguel de Cervantes – renesansowy pisarz hiszpański, żyjący w latach 1547–1616, znany przede wszystkim
jako autor powieści Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy.
2 kongenialny – dorównujący geniuszem oryginałowi.
3 Władysław Floryan – polski naukowiec, polonista, historyk literatury, żyjący w latach 1907–1991, badacz
i wydawca klasycznych dzieł literatury polskiej, m.in. Jana Kochanowskiego.
4 osnowa – sytuacja przedstawiona w utworze literackim.
5 trawestacja – odmiana parodii, ośmieszająca parafraza utworu poważnego, zachowująca jego elementy
tematyczne i kompozycyjne.

1. Wyjaśnij, jak rozumiesz przywołane w tekście słowa Miguela de Cervantesa: tłumaczenia
z jednego języka na drugi... przypominają kobierce flandryjskie oglądane z przeciwnej strony.
Są tam wprawdzie figury, ale tak zagmatwane nićmi, iż nie widać ich barw wspaniałych.
2. Dlaczego Piotr Wilczek cytuje na początku artykułu myśl innego twórcy? Czemu służy taki
zabieg? Sformułuj dwa argumenty, którymi potwierdzisz swoją odpowiedź.
• Jak myślisz, w jakim celu autor użył we wstępie cytatu? Jaki efekt chciał uzyskać? Co było
jego intencją?
• Zastanów się, w jaki sposób przytoczona wypowiedź oddaje problematykę tekstu Wobec
Horacego.

3. O jakich problemach związanych z tłumaczeniem utworu pisze Piotr Wilczek? Wymień dwa
i uzasadnij swój wybór, odwołując się do podanego tekstu.
4. Dlaczego autor uważa przekłady Jana Kochanowskiego za wzorcowe? Jaką funkcję
pełni w tekście odwołanie do tłumaczenia pieśni Horacego Dzbanie mój pisany, dzbanie
polewany?
• Zauważ, że tekst Piotra Wilczka ma charakter argumentacyjny – autor chce w przekonujący
sposób przedstawić i uzasadnić swoje racje, używa argumentów i przykładów.
• Rozważ, jaką funkcję można przypisać w tekście odwołaniu do konkretnego przekładu
pieśni Horacego. W tym celu przeanalizuj uważnie akapity 2., 3., 4. i 5.
r 5. Czym jest parafraza horacjańska i jakie ma znaczenie w twórczości Jana z Czarnolasu?

• Przypomnij, czym jest horacjanizm. Określ jego cechy. Wyjaśnij znaczenie terminu
parafraza.
• W odpowiedzi powiąż wiedzę o horacjanizmie i parafrazie z informacjami o tłumaczeniach
z Horacego, jakich dokonywał Jan Kochanowski.

r 6. Przeczytaj Pieśń III (Dzbanie mój pisany, dzbanie polewany).
Dzbanie mój pisany , I ten cię nie minie,
1
Dzbanie polewany, Choć kto mądrym słynie;
Bądź płacz, bądź żarty, bądź gorące wojny, Pijali przedtym i filozofowie,
Bądź miłość niesiesz albo sen spokojny, A przedsię mieli spełna rozum w głowie.
4
3

Jakokolwiek zwano Ty zmiękczysz każdego,
Wino, co w cię lano: Nastateczniejszego;
Przymkni się do nas, a daj się nachylić, Ty mądrych sprawy i tajemną radę
2
Chciałbym twym darem gości swych posilić! Na świat wydawasz przez twą cichą zdradę.